دایره، در عزاداری جنوب نماد اتحاد است
تاریخ انتشار: ۸ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۴۷۵۱۳
دوستداران امام‌حسین(ع) از شب قبل از ماه محرم با به تن کردن رخت عزا و برپایی تکایا و سیاهپوش کردن سر‌در مساجد و حسینیه‌ها به استقبال این ماه می‌روند. یکی از آیین‌هایی که در شب‌های دهه نخست ماه محرم در شهرهای جنوبی ایران جلوه‌ای خاص به عزاداری مردم این شهر می‌دهد، نوع نوحه‌ها و سینه‌زدن مردم است که به‌قدری دلنشین و گیراست که در آنجا به نوحه‌خوانی بوشهری و سینه‌زنی واحد معروف شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فکر می‌کنید چه تفاوت‌های ساختاری بین مداحی بوشهر و خطه جنوب با دیگر مناطق ایران وجود دارد؟
نوع عزاداری منطقه جنوب همراه با حرکات منظم دست و پای همه شرکت‌کنندگان در عزاداری است. به‌عکس جاهای دیگری که مثلا عزاداران در یک نقطه مستقر می‌شوند و سینه‌زنی می‌کنند، اینجا عزاداری با تشکیل دایره‌هایی کوچک شروع می‌شود که ما در منطقه خودمان به آن بُر می‌گوییم و به شکل دایره در دایره است. به مرور که افراد به این دایره اضافه می‌شوند، این دایره به‌تدریج بزرگتر می‌شود تا اینکه تمام محوطه حسینیه، مسجد و تکیه عزاداری را پر می‌کند. این حالت استمرار دارد و با تشکیل دایره‌ها، روند حرکت ما از دور بسیار سنگین و کند شروع و به‌تدریج تندتر می‌شود تا اینکه به آخرین بُر که در نزدیکی آن مرکزیت میدان قرار دارد، می‌رسد. این دایره‌ها در حال حرکت هستند و با برداشتن پای راست، دست راست و با برداشتن پای چپ، دست چپ را بلند می‌کنند و سینه‌زنی را آغاز می‌کنند تا اینکه دور این دایره‌ها به‌قدری تند می‌شود که مداح بعد از خواندن چهار نوحه و رسیدن به نقطه اوج عزاداری، اعلام «واحد» می‌کند؛ یعنی عزاداران با برداشتن هر پایی به سینه نمی‌زنند بلکه تنها وقتی پای راست‌شان به زمین می‌آید، یک دست را به سینه می‌زنند. در اینجا مداح با خواندن نوحه بسیار طولانی که خودش می‌خواند و همخوانی وجود ندارد، پیام آن عزاداری را به جمع منتقل می‌کند و این عزاداری با گفتن «حسین، حسین» به پایان می‌رسد.
چه تفاوت‌هایی میان عزاداری خوزستانی و بوشهری وجود دارد؟
سبک عزاداری بوشهر و خوزستان تقریبا شبیه هم است اما نوع نوحه خواندن ما با خوزستانی‌ها متفاوت است و آن لرزش صدایی که در مداحی حاج‌حسین فخری وجود داشت، در مداحی ما وجود ندارد. همچنین نوع آهنگ‌هایی که خوزستانی‌ها انتخاب می‌کنند، سنگین‌تر است و با حرکات بدن عزاداران همراه است که در اینجا (بوشهر) حرکت بدن زیادی وجود ندارد.
عزاداری خطه جنوب، خوزستان و بوشهر جزو فرم‌های دلنشینی است که بین تمام مردم ایران جای خود را باز کرده و فکر می‌کنید چه رازی در این شکل از عزاداری نهفته است؟
یکی از کامل‌ترین اشکال هندسی دایره است که از آن برای انتقال یکی از مهم‌ترین پیام‌های فرهنگ عاشورا استفاده می‌شود. علاوه بر این، تشکیل دایره سینه‌زنی و نوع حرکت‌شان در منطقه ما بسیار شبیه طواف خانه خداست و این موجب جذابیت این شکل از عزاداری می‌شود. امروز مبدأ این حرکت بوشهر است که برگرفته از نوع زندگی، همسایگی‌شان با دریا و حرکت موج، ساحل و لنج است و معتقدم تمام این عوامل در فرهنگ مردم این منطقه تأثیرگذار است؛ لذا امروز براساس تحقیقی که صورت گرفته، بیش از ۱۸ استان کشور از این شکل عزاداری الگو می‌گیرند و سعی می‌کنند سینه‌زنی خود را به حالت دایره دربیاورند. موضوع دیگر، ایجاد اتحاد است که در دایره سینه‌زنی شکل می‌گیرد و تمام مردم با دست چپ خود کمر یکدیگر را می‌گیرند. بنابراین، این شکل عزاداری می‌تواند وحدت میان مردم را به نمایش بگذارد.
معمولا چه شعرهایی برای مداحی خطه جنوب و بوشهر استفاده می‌شود؟
بعد از پیروزی انقلاب، با توجه به تغییر فرهنگ‌ها و ذائقه‌ها در نوع شعرهای منطقه، خوشبختانه تحریف‌زدایی نسبت به وقایع عاشورا اتفاق افتاده است و بیشتر از اشعاری که قضیه تاریخی آن سندیت داشته و ثابت شده، استفاده می‌شود. از لحاظ نوع شعری معمولا از تصنیف و نثر منظم بنا به پس‌زمینه آهنگ عزاداری استفاده می‌شود اما در قسمتی که سینه‌زنی «واحد» اعلام می‌شود و فقط مداح، نوحه می‌خواند، بیشتر از قصیده و غزل استفاده می‌شود.
این شکل از عزاداری در خطه جنوب چطور به شما رسیده است؟
این شکل از عزاداری به‌صورت تاریخ شفاهی و سینه به سینه به مردم منتقل شده است اما ظاهرا این سبک اول از منطقه بحرین به کشورمان آمده و پس از دوره صفویه در کشورمان شکل گرفته و به‌تدریج بعد از پشت سر گذاشتن دوره تکاملی خود، به آنچه امروز در عزاداری‌های خوزستان و بوشهر می‌بینیم، رسیده است. به عنوان مثال اگر امروز به این شکل از عزاداری نگاه کنید، تفاوت‌های عمده‌ای را در نوع حرکت‌ها، شعرها و گویش‌ها می‌توانیم ببینیم.
چطور می‌توانیم نسل‌های امروز را با این شکل عزاداری که ریشه در فرهنگ بومی آن منطقه دارد، آشنا کنیم؟
این نوع و سبک عزاداری به‌قدری گیرایی و جذابیت دارد که به شکل ناخودآگاه از درون خانواده‌ها از بزرگ‌ترها به کوچک‌ترها نسل به نسل منتقل می‌شود. اگر کسی برای اولین‌بار در دایره عزاداری بوشهر قرار بگیرد، برایش خیلی جذاب است که بداند این مردم قبل از برپایی مراسم چقدر با هم تمرین کردند؛ درصورتی که هیچ تمرینی در کار نیست و این حرکات منظم جزئی از فرهنگ زندگی، رفتار، کردار و تلاش مردم است. به همین دلیل این نوع عزاداری به نوزادانی که در گهواره هستند تا کودکان بزرگتر و نوجوان به شکل ناخودآگاه به نسل‌های بعدی منتقل می‌شود و می‌توانم به‌طور قاطع بگویم تا انتقال این فرهنگ تا ۱۰۰ سال دیگر به نسل‌های آینده تضمین شده است.
فکر می‌کنید برای حفظ این فرهنگ عزاداری چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟
با توجه به گرایش‌ها، عشق و علاقه مردم به امام حسین(ع) و حرکت ماندگار ایشان در تاریخ کربلا، باید برای حفظ فرهنگ این عزاداری سنتی تلاش کنیم، چون بعضی اوقات تلاش‌هایی برای آمیخته شدن این شکل از عزاداری با موسیقی‌های روز پاپ صورت می‌گیرد که معتقدم این حرکت‌ها نمی‌تواند تأثیری روی ماندگاری فرهنگ عزاداری بوشهر بگذارد و ممکن است کمی حرکت را کُند کند اما موجب ایستایی نخواهد شد. تلاش ما بیشتر باید در جهت ترویج این فرهنگ عزاداری باشد تا به نسل‌های بعدی منتقل و ماندگاری‌اش تضمین شود.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: نسرین بختیاری عزاداری شکل از عزاداری استفاده می شود تشکیل دایره سینه زنی دایره ها خطه جنوب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۴۷۵۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری مراسم عزاداری شهادت امام جعفر صادق در ۱۵ امامزاده گلستان
به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام ابوالفضل کوهساریان صبح پنجشنبه در جمع خبرنگاران اظهار کرد: با فرا رسیدن سالروز شهادت امام جعفرصادق (ع) مراسم عزاداری همراه با سخنرانی، دسته روی و اجرای برنامه‌های فرهنگی در ۱۵ امامزاده شاخص استان گلستان برگزار خواهد شد.
وی افزود: این مراسم در امامزاده عبدالله (ع) کلاله، امامزاده سید حسن (ع) روستای کیارام شهرستان گالیکش، امامزاده اسحاق (ع) روستای قلمی مینودشت، امامزاده جعفر (ع) مینودشت، امامزادگان آق امام (ع) آزادشهر، امامزاده ابوالقاسم (ع) روستای کاشیدار آزادشهر، امامزاده قاسم (ع) دلند، امامزاده هارون (ع) روستای الازمن شهرستان علی آباد کتول، امامزاده عبدالله (ع) گرگان، امامزاده عبدالله (ع) روستای زیارت گرگان، امامزاده یحیی بن (زید) گنبد کاووس، امامزادگان نه تن (ع) گرگان، امامزاده نور (ع) گرگان، امامزاده سلیمان (ع) گرگان، امامزاده ابراهیم (ع) روستای النگ شهرستان کردکوی برگزار می‌شود.
معاون فرهنگی و اجتماعی اداره کل اوقاف و امور خیریه گلستان گفت: این ویژه برنامه‌ها به منظور تبیین سیره نظری و عملی ائمه اطهار (ع) و پیشوایان معصوم به ویژه امام جعفر صادق (ع) برگزار می‌شود.
کوهساریان یادآور شد: این مراسم با حضور سخنرانان برجسته و مداحان به همراه اجرای برنامه‌های فرهنگی انجام خواهد شد.
وی با اشاره به نقش امام جعفر صادق (ع) در زنده نگه داشتن مکتب تشیع، هدف از این مراسم را تعظیم، احیا و ترویج شعائر دینی اعلام کرد.
کد خبر 6094944
جاده کندوان یک طرفه شد